ปริมณฑลแห่งความทุกข์กินอาณาบริเวณกว้างใหญ่ไพศาล ครอบคลุมทุกสรรพสิ่งล้วนสิ้น ทั้งที่มีได้และได้มีตลอดกระทั่งความไม่มีที่เป็นคู่กับความมีนั้น ทุกสิ่งทุกอย่างที่ใครก็ตามกล่าวถึง คิดถึง หรือรู้ถึง ทั้งเรื่องทางวัตถุและทางจิตใจทั้งที่เป็นสามัญวิสัยและเหนือสามัญวิสัยล้วนแล้วแต่อยู่ในอาณาเขตแห่งความทุกข์  ทุกข์ คือสภาวะที่ไม่อาจทนอยู่ในสภาพเดิมได้ โดยอาการที่ถูกบีบคั้นด้วยการก่อรูปและสลายตัว อาการที่กดดัน อาการฝืนและขัดแย้งอยู่ในตัว เพราะเหตุปัจจัยที่ถูกปรุงแต่งมีสภาพเปลี่ยนแปลงไป อาการที่ไม่สมบูรณ์มีความพร่องอยู่ในตัว อาการที่เสื่อมและสลายตัวไปในที่สุด  แท้จริงแล้วสิ่งทั้งหลายมีอยู่ในรูปของการรวมตัวเข้าด้วยกันของส่วนประกอบต่างๆ ส่วนประกอบแต่ละอย่างล้วนประกอบขึ้นจากส่วนประกอบอื่นๆย่อยลงไปอีก แต่ละอย่างไม่มีตัวตนของมันอิสระล้วนเกิดดับต่อเนื่องกันไป ไม่เที่ยง     ไม่คงที่ ไม่มีที่สิ้นสุด
 

เมื่อชีวิตคือชั่วขณะอันแสนสั้นของความรับรู้ดุจห้วงแห่งความฝันหรือพยับแดด เป็นเพียงชั่วกระแสสืบต่อของธรรมชาติที่ทรงอยู่ที่ละขณะซึ่งเกิดดับสืบเนื่องกันไป เป็นหน่วยรวมแห่งองค์ประกอบอันแปรเปลี่ยนไปเสมอ ทั้งร่างกายและจิตใจ ทั้งรูปธรรมและนามธรรม ข้าพเจ้าเฝ้ามองย้อนลึกเข้าไปภายในตัวตนของตนเอง เพื่อสอบทาน เพ่งพินิจ สำรวจ ถึงการมีอยู่ของตัวตนภายในจิตใต้สำนึกที่มีความกลัวต่อสภาวะความเป็นจริง กลัวการสูญเสีย ความเสื่อมสลายหายไปของตัวตน กลัวความไม่มีอยู่จริงของตัวตนของเรา ตัวตนที่เป็นที่ตั้งของความทะยานอยาก ความปรารถนา และยึดถือจนก่อให้เกิดเป็นรูปแห่งความทุกข์