นับตั้งแต่มีการค้นคิดการถ่ายภาพขึ้นมาสำเร็จเมื่อราว ๑๘๐ ปีมาแล้ว และได้รับการพัฒนาต่อเนื่องไปเป็นการถ่ายภาพเคลื่อนไหว คือ ภาพยนตร์ นอกจากภาพยนตร์จะเติบโตเป็นอุตสาหกรรมมหรสพที่ใหญ่โตที่สุดของมนุษย์ในศตวรรษที่ ๒๐ แล้ว การถ่ายภาพยนตร์ยังกลายเป็นงานอดิเรกที่คนทั่วโลกนิยมมากเช่นกัน แม้ว่าจะมีไม่มากเท่าการถ่ายภาพนิ่ง ทั้งนี้เพราะอุปกรณ์การถ่ายภาพยนตร์มีราคาแพงกว่าภาพนิ่งนั่นเอง การถ่ายภาพยนตร์เล่นเป็นงานอดิเรก บันทึกกิจกรรมในครอบครัว เช่น ถ่ายลูก ๆ เล่นซน งานเลี้ยง งานวันเกิด ไปเที่ยวที่ต่าง ๆ ซึ่งถ่ายและฉายดูเล่นกันในบ้าน ระหว่างสมาชิกในครอบครัวและญาติมิตร จึงเรียกว่าหนังครอบครัว หรือหนังบ้าน 

 

พวกนักถ่ายหนังบ้าน หรือพวกที่นิยมเล่นกล้องถ่ายหนัง บางแห่งก็รวมตัวกันเป็นชมรมหรือสมาคม เป็นที่พบปะแลกเปลี่ยนความรู้และจัดฉายผลงานอวดกันหรือประกวดกัน ภาพยนตร์ที่ถ่ายกันในหมู่พวกนักเล่นนี้ บางทีก็เหนือไปกว่าเรื่องในครอบครัว เป็นเรื่องสถานที่ เรื่องประเพณี เรื่องธรรมชาติ เรื่องศิลปการถ่ายทำ หรือแม้เรื่องจัดฉากแสดงมีพระเอกนางเอก อย่างนี้ บางทีก็เรียกว่า ภาพยนตร์สมัครเล่น หนังบ้าน ยังรวมไปถึงหนังที่บริษัททำออกจำหน่ายสำหรับฉายดูกันตามบ้าน ทำนองเดียวกับวิดิโอหรือดีวีดีที่เราซื้อไว้ดูกันในบ้านเวลานี้

 

หนังบ้านหรือหนังสมัครเล่นนี้ เริ่มเล่นกันมาตั้งแต่เมื่อแรกมีภาพยนตร์ อุปกรณ์เช่นกล้องถ่าย หรือเครื่องฉาย จะมีขนาดเล็ก กลไกง่ายๆ และราคามีหลายระดับให้เลือก 

 

หอภาพยนตร์ (องค์การมหาชน) เห็นความสำคัญของหนังบ้านในฐานะเอกสาร ที่มีคุณค่าเป็นจดหมายเหตุบุคคลและสังคม สามารถให้ข้อมูลเกี่ยวกับประวัติบุคคล วิถีชีวิต ทัศนะ สมัยนิยม อารมณ์ความรู้สึกของครอบครัว ชุมชน ได้อย่างชัดเจน และมีชีวิตชีวา จึงยินดีรับมอบและแสวงหาหนังบ้านของไทยมาตั้งแต่แรกจัดตั้งหอภาพยนตร์เมื่อปี ๒๕๒๗ ปัจจุบันเชื่อว่าหอภาพยนตร์ของไทยเก็บรักษาหนังบ้านไว้มากที่สุดแห่งหนึ่งในโลก

นับแต่ปี ๒๕๕๑ หอภาพยนตร์ ได้จัดงาน “วันหนังบ้าน” (HOME MOVIE DAY) ซึ่งวงการหนังบ้านหลายประเทศทั่วโลกพร้อมใจกันจัดงานนี้ขึ้น นับแต่ปี ๒๕๔๕ เป็นต้นมา โดยแรก ๆ กำหนดนัดเอาวันเสาร์ที่ ๒ ของเดือนสิงหาคม เป็นวันจัดงาน แต่ต่อมากำหนดเอาวันเสาร์ใดเสาร์หนึ่งในเดือนตุลาคม 

 

ดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่เว็บไซต์ http://www.thaifilm.com